Begraafplaats Beth Haim

Beth Haim, Huis des Levens, in Ouderkerk aan de Amstel, is de begraafplaats van de PIG. Al bijna 400 jaar worden de leden van de gemeente hier begraven. De begraafplaats, met ongeveer 28.000 graven, het Vegahuis (de bewaarderwoning) en het Rodeamentoshuis is een monumentaal complex dat in oorspronkelijke staat is gebleven.

De eerste Sefardiem die in Nederland aankwamen bouwden eerst een synagoge; hun tweede prioriteit was een begraafplaats. De bestuurders van Amsterdam wilden aanvankelijk geen toestemming geven voor een Joodse begraafplaats, zodat zij gedwongen werden hun doden in Groet te begraven, op ongeveer 50 kilometer van Amsterdam.

In 1614 kwam die toestemming er wel, en een eerste stuk grond werd door de gemeente aangekocht. In 1690 en 1691 werd Beth Haim verder uitgebreid.

Vooral in de Gouden Eeuw werden prachtige marmeren grafstenen met indrukwekkende decoraties en inscripties geplaatst. Op de vier hectare grote begraafplaats liggen tal van vooraanstaande rabbijnen, diplomaten en wetenschappers, onder anderen de rabbijnen Menasseh ben Israel en Jacob Sasportas, die samen bij Oliver Cromwell pleitten om de Joden op filosofische en theologische gronden toe te staan zich in Engeland te vestigen. Een van de meest indrukwekkende graven is die van Eliahu Montalto, lijfarts van Maria de Medici. Zijn graf werd geschilderd door onder andere Jacob van Ruysdael.

In de bijna vier eeuwen daarna zijn de meeste grafstenen in de grond weggezakt. In de negentiende eeuw is de begraafplaats door David Henriques de Castro, een vooraanstaand lid van de gemeente, in kaart gebracht en deels gerestaureerd. Hij haalde de verzakte grafstenen omhoog en stutte de belangrijkste en mooiste stenen met bakstenen om verder wegzakken te voorkomen.

In totaal zijn door hem 6.000 grafstenen en tomben opgegraven en in kaart gebracht. De Castro heeft veertien jaar gewerkt aan de restauratie van deze grafstenen. Het resultaat van zijn intensieve onderzoekingen en werkzaamheden legde De Castro vast in het in 1883 gepubliceerde boek Keur van Grafsteenen op de Nederl. Port. Israel. Begraafplaats te Ouderkerk a/d Amstel, nog steeds het standaardwerk over Beth Haim.

In 1923 was de begraafplaats bijna vol. Aangezien de Joodse wet verbiedt om doden op te graven, moest er een andere oplossing worden gevonden; een oud gedeelte van de begraafplaats werd met aarde bedekt om meer ruimte te creëren. Men verwachtte toen dat Beth Haim in 1963 opnieuw zou moeten worden uitgebreid. Doordat zoveel van de gemeenteleden in de oorlog zijn vermoord, biedt de begraafplaats vandaag de dag nog ruimte voor de komende tachtig jaar.

In 1994 werd het David Henriques de Castro-fonds opgericht om het behoud en onderhoud van Beth Haim te financieren.

Coronelpaviljoen
Op maandag 30 november 2020 werd het Coronelpaviljoen op de Portugees-Israëlietische begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel in gebruik genomen met het aanslaan van de mezoezot door rabbijn J.B. Serfaty en Gideon Coronel, zoon van Jacques Coronel z’l en parnas van de Portugees-Israëlietische Gemeente. Het Coronelpaviljoen is het sluitstuk van het plan ‘Op grond van traditie’, dat in 2014 in gang is gezet, 400 jaar na de ingebruikname van Beth Haim om de begraafplaats meer toegankelijk te maken. Lees hier meer over het Coronelpaviljoen. 

Website
Klik hier om door te gaan naar de website van Beth Haim. Op deze website bevindt zich tevens een plattegrond van de begraafplaats, waar u de huidige status van de graven kunt bekijken. Klik hier voor de plattegrond. Aan dit online-overzicht kunnen geen rechten worden ontleend.