Bibliotheek Ets Haim

Bibliotheek Ets Haim – Livraria Montezinos is in 1616 opgericht als seminarium met bibliotheek. De oorspronkelijke naam luidde dan ook Academia y Yesiba Ets Haim. Het is de oudste, nog functionerende Joodse bibliotheek ter wereld.

Handschriften en drukwerk
De collectie bestaat uit 560 handschriften en 30.000 gedrukte werken en bezit een grote en rijke collectie op het gebied van het zeventiende en achttiende eeuwse Jodendom. De bibliotheek vormt de neerslag van meer dan 400 jaar Portugese cultuur in Nederland.

Foto: Peter Lange, Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam

De handschriftencollectie bevat veel materiaal dat nog niet ontsloten is, vaak geschreven of gekopieerd door docenten, studenten en alumni van Ets Haim. De gedrukte boeken laten zien dat Amsterdam het centrum was van de vrije pers, waarvan de hele Joodse wereld mocht profiteren. Ze getuigen ook van de open blik van de Portugese Joden; naast de vele religieuze publicaties staan er werken die een brede interesse laten zien, van natuurwetenschap, geschiedenis, muziek, proza en poëzie tot grammatica.

De collectie onderging in 1889 een bijzondere verrijking; de toenmalige bibliothecaris David Montezinos schonk zijn privécollectie aan Ets Haim, dat voortaan Ets Haim – Livraria Montezinos zou heten.

Foto: Peter Lange, Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam

De Tweede Wereldoorlog trok een zware wissel op de bibliotheek. De decimering van de gemeenschap betekende het einde van Ets Haim als opleidingsinstituut. De collectie kwam in 1946 uit Duitsland terug, zij het met enige schade.

In de decennia na de oorlog ontbrak het Ets Haim aan voldoende fondsen om de collectie en het gebouw goed te beheren. In 1978 namen de regenten van Ets Haim zelfs het besluit de kostbare kerncollectie onder te brengen bij de Jewish National and University Library in Jeruzalem.

Foto: Peter Lange, Collectie Joods Historisch Museum, Amsterdam

Tussen 1998 en 2000 is Ets Haim, met financiële steun van de overheid en een aantal fondsen, geheel aangepast aan de eisen van de tijd. Het gebouw is geïsoleerd, het dak hersteld, er is een nieuwe keldervloer gelegd en de boekenkasten zijn in oude luister hersteld. Tevens is de apparatuur voor adequate beveiliging en klimaatbeheersing geïnstalleerd.

De collectie van Ets Haim valt sinds 1998 onder de Wet Behoud Cultuurbezit. De bibliotheek is sinds 2003 opgenomen in het UNESCO Memory of the World Register.

Wilt u meer weten over Ets Haim? Download dan hieronder het interessante artikel van David Sclar.

Wilt u meer weten over de handschriftencollectie van Ets Haim? Klik dan hier.

Contact
Ets Haim – Livraria Montezinos is vier dagen per week geopend, van maandag tot en met donderdag van 10:00-16:00. Bezoek is alleen mogelijk op afspraak via de e-mail. Heide Warncke is de huidige conservator en contactpersoon van de bibliotheek.

E heide.warncke@jck.nl